1. چگونگی تعیین ضریب ریالی و تنظیم جدول مزد طرح :

بنا به تعــــريف ماده 36 قانون كار و تبصره يك آن، مزد ثابت عبارتست از مزد شغل و مزاياي ثابت پرداختي به تبع شغل و منظور از مـــزاياي ثابت پرداختي به تبع شغل مزايايي از قبيل سختي كار، سرپرستي، فوق العاده شغل و نظايرآنهاست كه در ساعات عادي كار و بنا به ماهيت شغل يا محيط كار پرداخت مي شوند.

 

الف – عملیات لازم و تبیین ریاضی تعیین ضریب ریالی :

ضريب ريالي جــدول مزد طرحهاي طبقه بندي مشاغل، ارزش ريــالي يك امتياز، مازاد بر امتياز شغل گروه يك است. به عبارت ديگر، در نظام امتيازي هريك از گروههاي بيست گانه داراي يك حد امتيـــاز هستند. امتياز گروه يك معادل 80 ،گروه 2 معادل 85 ،گروه 3 معادل 100 ،و ...گروه بيست معادل 660 است.

ضريب ريالي ارزشي است كه براي يك امتياز مازاد بر 80 براي گروههاي 2 الي 20 منظور مي كنند و ميـــزان آن بستگي به سطح پرداخت در هركارگاه دارد و عدد واحدي نمي باشد.

 

تعیین ضریب ریالی :

 

 

مزد ثابت در مورد همه كساني كه در يك كارگاه شاغل هستند حاوي سه جزءاست:

الف - بخشي از آن مربوط است به پايه هاي سنواتي كه بر اساس مصوبات شوراي عالي كار درسنوات گذشته به افراد تعلق گرفته است. ب- بخشي از آن، حـداقل مزد است كه مزد هيچيك از كاركنان نبايد كمتر از آن باشد.

ج- آنچه كه مازاد بر (الف) و (ب) باقي مي ماند، مربوط به شرايط و اهميت شغلها ست.

 

جمع مزد ثابت کلیه کارکنان = جمع مزد سنوات آنها + [(تعداد افراد * ميزان حداقل مزد ) يا جمع حداقل مزد ] + F

 

F در حقيقت مجموع پول هايي است كه مازاد بر مزد سنوات و حداقل مزد در تركيب مزدهاي افراد وجود دارد و آن هم مربوط به نوع و اهميت شغل افراد است. بنابراين با تعريفي كه از ضريب ريالي بدست داديم، اين ميزان باقيمانده بايد بين افراد متناسب با مازاد امتيازي كه شغل آنان به نسبت گروه يك (80امتياز) دارد توزيع شود. براي پيدا كردن ضريب ريالي، كافي است كه F را بر جمع كل امتيازات شغلي افراد تقسيم كنيم. براي اين منظور الزم است كه نخست توزيع فراواني هر يك از افراد در گروههاي مختلف را بدست آوريم.

 

برای یافتن ضریب ریالی کافی است که :

الف- كل مزد ثابت كاركنان را با استفاده از فهرست پـــرداخت كارگاه (در زمان تصويب طرح(  داشته باشيم (w)

 ب- تعداد كاركنان را در حـــداقل مزد قانوني (b)يا حداقل مزدي كه در كارگاه رايج است ( و بايد مساوي يا بيشتر از حداقل مزد قانوني باشد)ضرب كنيم (b.N)

ج- جمع مزد سنوات افراد را كه با استفاده از جدول مربوط بــراي هريك از افراد بدست آورده ايم محاسبه كنيم(اين مــزد سنوات به صورت خالص، يعني پس از كسر كمبودهاي احتمالي تحصيل بدست آمده است)

 

د- مجموع امتيازات افراد گروه 2 و بالاتر در كارگاه نسبت به گروه يك:

Ni( ni- 80) =R

بنابراين ضريب ريالي يعني a از رابطه زير حاصل مي گردد:

 

توجه : ارقام ريالي فرمول بايستي روزانه باشند.

 

در فرمول مذکور

ضريب ريالي جدول مزد = a

كل مزد ثابت كاركنان در اجراي طرح با افزايش بار مالي مربوط = W2

تعداد كاركنان تطبيق يافته  = N

 حداقل مزد ( يا حداقل مزد كارگاه كه مساوي يا بيشتر از حداقل مزد قانوني است)   = b

 جمع مزد سنوات كاركنان = p

جمع (امتيازات منهاي 80 )كاركنان= (80- Xn) Σ

 

فرمول محاسبه مزد گروه (مزد شغل روزانه)

Yn =a(Xn – 80 )+b

دراين فرمول :

: Yn  مزد گروه  nام

a  : ضريب ريالي

 Xn  : امتياز گروه nام (سقف امتياز گروه مربوط طبق جدول دامنه امتيازات نظام ارزيابي ) (ص 131)

 :b حد اقل مزد روزانه

 

چگونگی دستیابی به (ni- 80) å Ni

 

بار مالی ناشی از اجرای طرح :

 

 

چون همواره محتمل است كه نظام پرداخت قبلي در كارگاه، با نظام پرداختي كه در اثر اجراي طرح طبقه بندي مشاغل بايد ايجاد شود متناسب نباشد و در توزيع مزد پس از اجراي طرح، افرادي كاهش مزد و تعدادي نيز افزايش مـــزد يابند، لذا به منظور جبـــران كاهش مزد افراد، الزم است كه عالوه بر w (كل مزدهاي پرداختي) مبلـغي به عنوان تـــــرميم به آن اضـافه شود. اين تـرميم را اصطلاحاً بار مالي مي گويند.

 

بنابراين با مبلغ ترميمي(بارمالي) فرمول محاسبه ضـــــــريب به صورت زير در مي آيد.

 

 

 

كه اگر بار مالي را w1 بناميم، w2=w1 + w  در اينجا اصطالحاً w2را بودجه طرح نام نهاده اند.

 

ج – چگونگی تعیین مزد گروه (مزد شغل) های گروه های 20 گانه :

 

مزد هر شغل (بدون احتساب پايه سنوات) تابعي است از حــــداقل مزد به اضافه ارزش ريالي مازاد امتيازات آن شغــــل به نسبت گروه يك. بنابـراين اين ارزش ريالي مازاد امتيازات از حاصل ضرب ضــريب ريالي در اختلاف امتيـــاز هر گــروه تا گروه يك حاصل مي شود. لذا مزد هر گروه عبارتست از:

 

حداقل مزد + (اختلاف امتيازات تا 80 * a= ( Y يا + Y= aX +b

 

كه حداقل مزد راهم b مي ناميم.

 

بزرگی (a یعنی ضریب ریالی ) بستگی دارد به :

• بالا بودن سطح پرداخت در كارگاه (w) و يا افزايش بارمالي  (w1)
• جوان بودن كــارگاه، يعني كم سابقه بودن افراد كه موجب تخــــصيص مبلغ كمتري به مزد سنوات گذشته (P) مي شود.
• تجمع بيشتر افراد در گروههاي پايين تر در كارگاه (كه موجب كوچـك شدن R ميشود.)
• البته هرچه ميزان حداقل مــــزد كارگاه(b) نيز بيشتر از حداقل مزد قانوني باشد در ميزان a تأثير معكوس برجاي مي گذارد.